چند نکته اجرایی که اجرای آن در سازه های بتنی طبق آئین نامه های رسمی الزامی است و باعث بهبود عملکرد سازه میگردد.
- چاه های متروکه با شفته مناسب پر شوند و در صورت برخورد محل با قنات متروکه، باید از پی مرکب یا پی تخت استفاده کرد یا روی قنات را با دال بتن محافظ پوشاند.
- از خاک های نباتی برای خاکریزی نباید استفاده کرد. ضخامت قشرهای خاکریز برای انجام تراکم ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر است. برای انجام تراکم باید مقداری آب به خاک اضافه کنیم و با غلتک های مناسب آن را متراکم نماییم. البته خاکریزی و تراکم فقط برای محوطه سازی و کف سازی است و خاکریزی زیر فونداسیون مجاز نمی باشد. اگر ضخامت زیر سازی فونداسیون کم باشد (تا ۳۰ سانتی متر) میتوان ضخامت بتن مگر را افزایش داد تا زیر بتن مسطح گردد. در صورت زیاد بودن ارتفاع زیرسازی فونداسیون، می توان با حفظ اصول فنی لاشه چینی سنگ با ملات ماسه سیمان انجام داد.
- در محلی که بتن تازه در تماس با خاک و یا آجر است بایستی با پوشش نایلونی و پلاستیکی روی خاک و آجر را پوشاند تا بتن و خاک در تماس مستقیم قرار نگیرند زیرا خاک یا آجر آب بتن را جذب میکند.
- تمام قالب های بایستی آب بند باشد تا شیره سیمان از درز قالب ها خارج نگردد.
- اسپیسرهای پلاستیکی استاندارد در زیر شبکه تحتانی پی استفاده گردد تا مقدار کاور (پوشش بتن) طبق نقشه های سازه ای رعایت شود. همچنین بین دو شبکه میلگرد فونداسیون به تعداد لازم خرک قرار داده شود تا فاصله مذکور در کل فونداسیون رعایت گردد.
- خاموت ها با داشتن چندین خاصیت اهمیت فوق العاده ای دارند، لذا فاصله خاموت ها و نحوه اجرای صحیح آن در تیر و ستون رعایت گردد. خاموت های ستون علاوه بر تحمل نیروی برشی، هسته بتنی را محصور کرده و مقاومت بتن را افزایش میدهد. همچنین از کمانش میلگردهای طولی ستون و خارج شدن میلگرد از بتن جلوگیری میکند.
در شکل سمت راست، به دلیل فاصله زیاد خاموت ها میلگردها تحت فشار دچار کمانش شده و ار بتن خارج میشود.
- یکی از نکات اجرایی تیر بتنی این است که خاموت ها بایستی با خم ۱۳۵ درجه اجرا شوند. بعضی پیمانکاران به دلیل عدم اطلاع از عملکرد این خاموت ها از اجرای این نوع خم به دلیل سختی کار طفره میروند.
- رفتار ناحیه اتصال (ناحیه اتصال ستون و تیر) در زلزله در نوع رفتار سازه و جذب انرژی بسیار مهم است. اجرای دقیق و درست این ناحیه دقت مضاعفی نیاز دارد. در حد فاصل ارتفاع تیر، بایستی تعدادی خاموت در ستون قرار داد که خاموتهای این ناحیه وظیفه انتقال برش از تیر به ستون را دارند. بعضا به دلیل سختی کار از قرار دادن این تنگ ها خودداری مینمایند که موجب خلل در انتقال نیرو در زلزله میشود.
- در ستون های طبقه آخر برای مهار کامل میلگردها بایستی میلگردهای طولی با زاویه ۹۰ درجه خم شود. طول مهاری خم با توجه به قطر میلگرد طولی بایستی رعایت شود که در شکل نمایش داده شده است.
- آرماتور تیر در ستون انتهایی بایستی دارای خم ۹۰ درجه باشد و مهار گردد تا اتصال شرایط اتصال صلب را داشته باشد. خم میلگردهای تیر بایستی به طرف داخل باشند بدین معنا که میلگردهای پایین تیر، به سمت بالا و میلگردهای بالای تیر به سمت پایین خم شوند.
- طول وصله میلگردهای ستون طبق نقشه رعایت گردد و محل اجرای وصله در ستون ها، در ناحیه میانی ستون باشد. همچنین میلگردها ترجیحا در یک تراز وصله نشوند. محل مناسب برای وصله کردن میلگردهای طولی تیرهای بتنی، بیرون از گره تیر با ستون و در محدوده یک چهارم تا یک سوم از طول دهانه از تکیه گاه (یک سوم میانی تیر) باشد.
- در طبقات، ابعاد هر ستون را از هر طرف حداکثر ۵ سانتی متر میتواند نسبت به طبقه پایین خود کوچک کرد. زمانی که تعداد میلگردها در طبقه ای کاسته میشود، میلگردهایی که قرار است قطع شوند بایستی حداقل به اندازه طول مهاری ادامه یابند. همچنین میلگردهایی که در طبقه بالا ادامه دارند، با شیب ۱ به ۶ در ارتفاع سقف خم شوند.
- میلگردهای طولی تیر در تقاطع با ستونها بایستی حتما از داخل میگردهای طولی ستون عبور کنند.
- قالبها بایستی کاملا تمیز باشند و بین میلگرد و قالب از اسپیسر استفاده نمود تا از چسبیدن میلگرد به قالب جلوگیری نمود. پس از بتن ریزی قالب ها مجدد شاقول گردند و در صورت نیاز اصلاح گردند.
- از افزودن آب به بتن حمل شده بدون اجازه مهندس ناظر اکیداً خودداری شود. (معمولا کارگران برای سهولت کار خود و روانی بیشتر بتن به آن آب میافزایند که این امر از مقاومت بتن به شدت میکاهد لذا توجه به این امر بسیار دارای اهمیت میباشد.) در صورت نیاز دوغاب سیمان اضافه میگردد که نسبت آب به سیمان مخلوط بتن ثابت بماند.
- سقوط بتن از ارتفاع زیاد باعث جدا شدن سنگدانه های بتن میگردد. حداکثر فاصله سقوط بتن ۱٫۲ متر میباشد. لذا بتن زیری ستونها و دیوارها در دو مرحله صورت گیرد.
- پلیت ها و شاخک های مورد نیاز برای اجرای نما و یا اتصال دیوار ها و مهار اجرای سازه ای قبل از بتن زیری درمحل مورد نیاز تعبیه گردد تا نیاز نشود برای اتصال این موارد بتن را تخریب و به بتن آسیب بزنیم.
- تراکم صحیح و کامل بتن از الزامات اجرای بتن است. هدف از تراکم خارج کردن هوای اضافی محبوس در بتن و پر کردن و جادهی بتن در تمام قسمت های قالب و اطراف میلگردها است.
عدم تراکم و یا نقص در تراکم باعث میگردد:
۱- مقاومت بتن به دلیل وجود هوا کاهش می یابد
۲- پیوستگی بین بتن و میلگرد کامل صورت نمیگیرد.
۳- وجود هوا ترک ها را افزایش میدهد.
۴- نفوذ پذیری بتن افزایش میگیرد.
- روش و نحوه تراکم به عواملی مانند روانی بتن،حجم بتن زیری و نحوه چیدمان آرماتورها و … بستگی دارد. برای ویبره کردن نیز بایستی ویبره در فواصل منظم داخل بتن کرد به طوری که محیط تاثیر ویبره با هم همپوشانی داشته باشند. چیدمان میلگردها بایستی طوری باشد که هنگام ویبره زدن، بتن اطراف میلگرد را به خوبی پوشش دهد.
- عمل آوری بتن برای هیدراتاسیون سیمان و کسب مقاومت نهایی بتن بسیار مهم است. عمل آوری بتن شامل حفظ رطوبت و دمای مناسب برای بتن است. برای حفظ رطوبت بتن دو روش وجود دارد. در روش اول با عایق کردن سطح بتن ، آب بتن را حفظ میکنیم و در روش دوم با آب رسانی ممتد، سطح بتن را خیس نگه میداریم. روش و نحوه عمل آوری بتن به پروژه و شرایط جوی بستگی دارد. حداقل روزهایی که عمل آوری باید صورت بگیرد بسته به بتن و شرایط جوی از ۷ تا ۱۴ روز است.
- برای پیوستگی بهتر است که بتن ریزی راه پله و سقف همزمان اجرا گردد و پله ها نیز به دلیل افزایش ایمنی حین کار به صورت بتنی اجرا گردد.
- میلگردهای تیرچه به دلیل جوش پذیری، A2 میباشد.
- با وجود طرح تیرچه ها به صورت تکیه گاه ساده بایستی آرماتور منفی به اندازه ۱۵ درصد مساحت آرماتور کششی وسط دهانه در تکیه گاه اضافه گردد.
- مطابق نشریه ۵۴۳ دفتر نظام فنی اجرایی در سقف های تیرچه بلوک برای بار زنده سقف کمتر از ۳۵۰ کیلوگرم بر متر مربع و دهانه کمتر از ۴ متر نیازی به کلاف عرضی نیست و برای دهانه بیشتر از ۴ متر یک کلاف عرضی نیاز است. حداقل میلگرد برای کلاف عرضی نصف سطح مقطع میلگرد کششی تیرچه است. برای بار زنده بیشتر از ۳۵۰ کیلوگرم بر مترمربع برای دهانه کمتر از ۴ متر یک کلاف، برای دهانه ۴تا ۷ متر ۲ کلاف عرضی و برای دهانه بیش از ۷ متر ۳ کلاف عرضی نیاز است که حداقل میلگرد برای کلاف عرضی برابر با سطح مقطع میلگرد کششی تیرچه است.
منبع:
- ۹۸/۱۰/۱۴